Najlepsze piwo w Beskidach. Szlak cysterski, piękna zima, tajemnicze Grodzisko i wędrująca legenda.

O gustach się nie dyskutuje. Dla mnie najlepsze piwo w Beskidach warzą cystersi w Szczyrzycu. Ale nasza styczniowa wycieczka nie miała na celu degustacji - to był bonus na zakończenie. Przeszliśmy pętlę ze Szczyrzyca na Ciecień i Grodzisko w pięknej, choć mało widokowej zimowej aurze. W tle cystersi, historia i legendy. Towarzyszył nam honorowy członek Klubu Włóczykijów - Pedro, który lubi chodzić po górach, ale nie jest szczęśliwy gdy dwunożni uczestnicy omawiają przebieg szlaku Swoszowice-Szczawa ;-) 

Zapraszam w Beskid Wyspowy! 

Parking darmowy przy centrum handlowym w Szczyrzycu. Przy okazji - tak powinny wyglądać takie obiekty w małych miejscowość. Zamiast blaszanej hali, w Szczyrzycu jest kilka niskich budynków połączonych w jeden kompleks.

Pętla ok 18km i 770m podejść. Przeszliśmy prawie całe pasmo od Cietnia po Grodzisko.

Ze Szczyrzyca ruszyliśmy szlakiem zielonym, fragmentem "tasiemca", który z Lubomira wije się przez północne fragmenty Beskidu Wyspowego (m.in. pasmo Cietnia, Tymbark, Limanowa, pasmo Ostrej i Cichonia, Mogielica i Śnieżnica) by skończyć bieg na przełęczy Gruszowiec.

Wszyscy, oprócz Pedra, jesteśmy uczestnikami kursu przewodników beskidzkich, więc polujemy na panoramki. Tym razem dane nam było popatrzeć jedynie na szczyty w najbliższym sąsiedztwie pasma Cietnia. Niskie chmury zasłoniły wszystko, poza Kostrzą, Wierzbanowską Górą oraz fragmentem pasma Łysiny i Lubomira. Nie czujemy jednak zawodu - pomimo chmur, pogoda była stabilna i przyjemna. Mała wilgotność, bez wiatru i dużo śniegu.

Przy takich warunkach, na drzewach były pięknie osadzone igiełki szronu. Tworzą się zawsze od nawietrznej. Wiatr buduje długie śnieżne kolce na gałązkach. Mróz służy za spoiwo. Są bardzo delikatne i rozsypują się w dłoniach. Ale w bezwietrzny dzień są piękną ozdobą lasu.

Dla mnie to trzecia wizyta na Cietniu. Od 1 stycznia 2023 zbieram szczyty do kolekcji "102 Wyspy". To ciekawa inicjatywa, która daję motywację by wejść na większość szczytów fascynującego Beskidu Wyspowego i kilka w sąsiednich Gorcach i Beskidzie Makowskim.

Szczyt Cietnia jest zalesiony. Oprócz tabliczki szczytowej, jest na nim ławeczka Stanisława. To kolejny pomysł na popularyzację Beskidu Wyspowego. Ławeczki z imieniem przyciągają kolekcjonerów. Ta na Cietniu jest umieszczona metr wyżej niż wynosi wysokość szczytu ;-)

Pozdrowienia dla Stasiów, Staszków i Stanisławów!

Z Cietnia udajemy się "granią" w kierunku północnego końca pasma - Grodziska. Po drodze mijamy Księżą Górę (649m) i Cublą Górę (565m). Poza jednym śliskim zejściem, szlak jest lekki, łatwy i przyjemny. Turystów spoza naszej grupki liczymy na palcach jednej ręki.

Szlak niebieski Ciecień - Grodzisko to fragment długodystansowego szlaku Swoszowice - Szczawa. A w zasadzie Swoszowice - Kasina Wielka, ponieważ szlak ten wzdłuż stoku narciarskiego na Śnieżnicy został zamknięty.

Grodzisko mierzy zaledwie 618m n.p.m. ale jest to szczyt dość wybitny i wyraźnie odcina się od reszty pasma. Zdobywamy go w warunkach zimowych, bez poręczówek i wsprcia. Dodaję kolejną wyspę do mojej małej, ale rosnącej kolekcji.

Grodzisko jest intrygującym szczytem. Znajdował się tu niegdyś gród warowny. Umocnienia wykorzystywały naturalny obronny charakter góry - Grodzisko wznosi się ponad 300m nad dolinami opływających je Stradomki i Krzyworzeki. Z grodu wiele nie pozostało, ale bez problemu w terenie można prześledzić przebieg szerokich wałów ziemnych i rowów. Badania archeologiczne datują gród na okres późnej kultury łużyckiej i przypisują go plemionom celtyckim, a później wczesno-słowiańskim. Gród przestał istnieć w połowie XIIIw, prawdopodobnie został spalony w czasie najazdu mongolskiego.

Warto wspomnieć, że Grodzisko występuje w powieści Karola Bunscha "Dzikowy Skarb", osadzonej w realiach państwa Mieszka I.

W czasie IIWŚ Grodzisko służyło za schronienie partyzantom AK z grupy "Murawa". We wrześniu 1944r wokół Grodziska oraz pod sąsiednią Łysiną miała miejsce duża bitwa partyzantów z Niemcami. Polegli zostali pochowani na Grodzisku. Ciała później exhumowano i przeniesiono na cmentarze. Dzisiaj te wydarzenia upamiętnia dębowy krzyż oraz symboliczna mogiła.

Schodząc do Szczyrzyca czarnym szlakiem, przechodzimy obok Diablego Kamienia. Jak wytłumaczyć obecność dużego ostańca skalnego na zalesionej i niskiej górze? Najprościej przypisać to diabłu. W Beskidach jest sporo miejsc nazwanych Diabelskim Kamieniem. Legenda w każdym przypadku ma lokalny charakter, ale zawsze występują te same elementy.

Miejscowa wersja legendy głosi, że grajek wracający z wesela spotkał diabła. Ten zaproponował mu złoto w zamian za przygrywanie do tańca. Grajek umowę zawarł i złoto dostał. Ale chwila refleksji "co ja powiem żonie" sprawiła, że pieniądze przeznaczył na pobliski klasztor cystersów w Szczyrzycu. Diabłu to się nie spodobało i chciał na klasztor zrzucić kamień. Nie trafił i kamień spadł pod Grodziskiem.

Austriacki cesarz Józef II dzielił zakonników na "nierobów" i "użytecznych". Tym pierwszym likwidował klasztory i nacjonalizował majątek. Mówimy o tzw. reformie józefińskiej z końca XVIII wieku (po rozbiorach Polski Galicja trafiła pod panowanie austriackie). Jednakże Cystersi  to zakon wyjątkowo pracowity i kasacji uniknęli. Od średniowiecza władcy wykorzystywali ich know-how w zakresie "czynienia sobie ziemi poddaną" i osadzali zakonników celem rozwoju rolnictwa.

Szczyrzyccy cystersi początkowo dostali nadanie od wojewody krakowskiego Teodora Gryfity w Ludźmierzu (1234r). Ale już 9 lat później przenieśli się do Szczyrzyca, gdzie nieprzerwanie gospodarzą do dziś. Jest to jedyny klasztor w cystersów w Polsce działający bez przerwy. Ciekawostka - opat szczyrzycki jest zwierzchnikiem znanego klasztoru w Gdańsku-Oliwie. 

Wycieczkę zakończyliśmy w restauracji przytulonej do klasztornych murów. Była oczywiście degustacja produktów cysterskiego browaru. Ja byłem kierowcą, więc najlepsze piwo w Beskidach zabrałem do domu.